آشنایی با گیاهان : بارهنگ

بارهنگ گیاهی است چند ساله، علفی و تا ارتفاع 70 سانتی متر رشد می کند. ساقه ی این گیاه بیشتر ایستاده و گاهی به طرف زمین متمایل شده است، همچنین فاقد شیار بوده و به تعداد فراوان است. برگ های بارهنگ بیضی شکل و دارای دمبرگ های بلندی هستند که از این گیاه خارج می شوند. این برگ ها 3 تا 9 رگبرگ مشخص و برجسته دارند. گل هایش کوچک و به صورت اجتماع سنبله استوانه ای، در انتهای ساقه قرار گرفته اند و به رنگ سبز متمایل به قهوه ای هستند. قسمت مورد استفاده گیاه، برگ و دانه آن است و دانه های آن کوچک، تخم مرغی و به رنگ قهوه ای تیره هستند. زمان جمع آوری این دانه ها، از اواسط بهار به بعد است. گیاه تقریبا در تمام نقاط ایران رویش دارد. تاریخچه بارهنگ از دیر باز در دسترس بشر بوده و در کشاورزی مصرف می شده است. رویش گونه های خاصی از بارهنگ، همراه با سکنی گزیدن انسان در مناطق مختلف (به ویژه در مستعمرات اروپایی) افزایش یافته است. سرخپوشان آمریکای شمالی و مایوری های نیوزلند، بارهنگ را رد پای مرد انگلیسی " ENGLISH MANS FOOT " می نامند؛ زیرا رویش آن از نواحی مربوط به مستعمره های انگلیسی آغاز شد. دانه بارهنگ در تفاله مالت (که قبلا به عنوان کود مصرف می شد) و پشم صادر شده به انگلیس دیده شده و کاربرد آن در خوراک طیور متداول است. مخلوطی از دانه آسیاب شده بارهنگ و روغن را به طور موضعی برای رفع التهاب به کار می برند. همچنین مخلوط جوشانده آن را با عسل برای درمانگلو درد مصرف می کنند. کاربرد دانه و کلویید تصفیه شده بارهنگ در محصولات مسهل تجاری و عرضه شده به صورت فله ای متداول است. ترکیبات مهم این ترکیبات عبارت هستند از: ایریدویید گلوکزید از جمله آکوبین(رینانتین). موسیلاژ به میزان حدود 5/6 درصد که حاوی دست کم چهار پلی ساکارید می باشد. تانن ها، کومارین از جمله آسکولتین، فلاونویید از جمله آپی ژنین، اسید سیلی سیک به میزان دست کم یک درصد و املاح روی و پتاسیم. اثرات مهم * برگ بارهنگ در درمان تورم نزله های قسمت های فوقانی تنفسی (به علت دارا بودن تانن و موسیلاژ گیاه) موثر است. تمام اشکال خیسانده عصاره مایع، شربت، آب برگ تازه و پاستیل های تهیه شده از آن، مصرف می شود. عصاره آبی در حالت سرد و عصاره مایع آن و همچنین آب برگ بارهنگ، اثرات توقف باکتری ها و باکتری کشی را دارا است؛ در حالی که دم کرده و جوشانده برگ، فاقد اثر است؛ چرا که در