گیاه شناسی این قسمت : گیاه مخلصه

در نقاط مختلف ایران مخلصه را به نامهای بابونه گاوی ، قلیحه و گیاه نوروزی هم می شناسند مخلصه ، گیاهی است چند ساله و علفی با ساقه های راست به ارتفاع 30 تا 80 سانتیمتر . ساقه ها زاویه دار ، شیار دار و اغلب به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است . سافه ها در بخش فوقانی ، انشعاباتی با شاخه های مورب و گسترده دارد . تمام طول ساقه با کرکهای ریز و پراکنده پوشیده شده . برگهای پایینی دارای تقسیمات یک تا دو بار شانه ای هستند . طول این برگها 3 تا 12 سانتیمتر بوده و دارای دمبرگ بلندی هستند در حالی که برگهای بالایی به تدریج کوچک و کوجکتر شده و تقریبا فاقد دمبرگ هستند . کل آذین مخلصه طبق یا کپه ای است متشکل از گلهای متعدد ، که در انتهای شاخه ها به صورت منفرد تشکیل می شود . میوه مخلصه فندقه ای است به طول 1 تا 5/1 میلیمتر با 5 تا 6 رگه سفید رنگ . ریشه گیاه راست و عمودی است که تا عمق 45 سانتیمتری در خاک نفوذ می کند . از همه اندامهای هوایی گیاه مخلصه ، عرقی به دست می آید که در طب سنتی خواص فراوانی برای آن قایل هستند . نواحی انتشار مخلصه در استان یزد عبارت است از نواحی مرطوب وسایه دار روستاهای ییلاقی شهرستان تفت از جمله روستاهای ده بالا ، طزرجان ، سخوید . سانیج . گیاه مخلصه یا گیاه نوروزی از گیاهان مسکن است که در درمان دردهای مختلف مخصوصا درمان دردهای میگرنی ، دردهای مفاصل و همچنین دردهای زنانگی و قاعدگی در منابع از آن ذکر شده و ضمنا به عنوان تب شکن و ضد تب هم از آن نام برده شده . مصرف آن در زمان حاملگی و شیر دهی منع شده . در طب سنتی برای استعمال خارجی برای ترمیم زخمها به عنوان دهان شویه برای زخمهای ناحیه دهان از آن نام برده شده . به عنوان ضد اسپاسم ، ضد التهاب ، ضد نفخ و مسکن از آن نام برده شده . این گیاه اثرات حشره کشی دارد که بعضی منابع ذکر می کنند که اثراتش معادل پایرتروم است که حشره کش نسبتا قوی است . مطالعات جدیدی که اخیرا در سال 2005 روی این گیاه صورت گرفته ، اثرات سلول کشی در درمان بسیاری از سرطانها از آن نام برده شده .در طب سنتی از آن برای رفع کمبود ویتامین ث استفاده می شود و به عنوان مسهل از آن نام برده شده است